نوشته های آقای مهدی ایرانی - شماره 2

مهدی ایرانی :

به احتمال زیادافزایش نرخ ارز و تثبیت در آن نرخ، محور اصلی تحقق اهداف اتاق ارز باشد.
زیرا از نگاه مبتکران این طرح، و روی کاغذ:

1- تنها با افزایش نرخ ارز است که واردات کالاهای غیر ضرور (لوکس) و سفرهای خارجی از صرفه اقتصادی خارج میشود و به حداقل میرسد.
2- تنها با افزایش قیمت ارز است که تاثیر نقدینگی سرگردان بر بازار ارز کاهش می یابد.
3- با گران شدن ارز و به حداقل رسیدن تقاضای ارز برای واردات کالاهای لوکس و سفر خارجی، بازار آزاد ارز کوچک میشود و تثبیت آن تسهیل میگردد.
4- روی کاغذ متولیان امید بسته اند که گران شدن کالاهای وارداتی، فضایی برای احیای تولید داخلی فراهم کند و جامعه که به دلیل کاهش قدرت خرید، توان خرید کالای وارداتی گران شده را قطعا نخواهد داشت، از معادل داخلی استفاده کند. همچنین امید است که کاهش قدرت خرید، مهار کننده تورم ناشی از افزایش نرخ ارز باشد!
5- شاید اهدافی نظیر تامین منابع ریالی بیشتر از محل فروش ارز گران هم مدنظر باشد که البته تکذیب کرده اند.
6- شاید بتوان متوقف کردن رانت ارزی و کنترل و ردیابی واردات را تنها هدف اتاق دانست که بر محور گران شدن ارز نباشد.
7- احتمالا به تامین ارز مورد نیاز بازار آزاد، از محل قاچاق طلا و یا خرید ارز از کشورهای همسایه توسط فعالان بازار و بازگشت ارزهای در اختیار مردم نیز امید دارند.
نهایتا کلیه این موارد، به قصد تطبیق کشور با شرایط جدید حاکم بر دارمد ارزی و تحریمها به مدت نامشخصی است.

لذا، گران شدن دلار چیزی نیست که طراحان اتاق را شگفت زده کرده و غافلگیر کرده باشد. آنها انتظار سختی دوران گذار را داشتند و تا آنجا از اظهارات مسئولین نزدیک به اتاق ارز بر می اید، بر اجرای طرح خود اصرار دارند. نمونه اش تاکید وزیر اقتصاد آقای شمس الدین حسینی در گفتگوی تلویزیونی دیشب بود.

اما مواردی چون:
الف) ایجاد جو روانی و هیجانی فراتر از پیشبینی ها.
ب) عبور احتمالی نرخ ارز بازار آزاد از حد تعادلی پیشبینی شده.
ج) انتقادات گسترده ای که از نهادها و مسئولان مختلف نسبت به افزایش قیمت ارز میشود (که احتمالا به دلیل نا هماهنگی و بی اطلاعی از جزییات اهداف اتاق است).
د) واکنشهایی که امروز در بازار مشاهده شد.

از جمله مواردی باشد که روش و اهدف اتاق ارزی را به ناچار ملزم به بازبینی و تغییر و یا صرف نظر کند.
لذا، کاهش زیاد قیمت ارز (ریزش قیمت) تنها در صورتی رخ خواهد داد، که متولیان طرح اتاق ارز، به هر دلیلی از اهداف و روش طراحی شده اولیه منصرف شوند و یا تنها اهداف اتاق را به کنترل و ردیابی ارز و واردات محدود کنند.

اما اگر، موانع حاصل شده را رفع کنند و اصرار به ایستادگی و عبور از دوران گذار تا تحقق اهداف داشته باشند، شاهد ریزش و کاهش سریعی در قیمت ارز آزاد نخواهیم بود. زیرا به نظر میرسد که هدف تثبیت قیمت در نرخی حول و حوش 3000 تومان باشد (فراموش نکنیم مسئولین اعداد رند را دوست دارند و عمدتا اعداد رند مقاومت بیشتری در برابر نوسان دارند).

به نظر من اگر، علیرغم موانع و واکنشها و انتقادات، تصمیم بر ادامه تلاش برای تحقق اهداف اتاق باشد و قیمت تعادلی مدنظر متولیان همان 3000 تومان باشد، طی چند روز آتی، بازار در حات تعلیقی مشابه دیروز و امروز خواهد بود. و سپس با توجه به ثابت ماندن نرخ اتاق؛ معاملات بازار در حدود 3300-3500 رونق خواهد گرفت. سپس اتاق سعی خواهد کرد، ضمن گسترش حوزه عرضه خود، با ظرافت و بدور از ایجاد شوک، به آرامی قیمت ارز بازار آزاد را به سمت 3000 تومان کاهش دهد و قیمت اتاق را به سمت 3000 تومان افزایش دهد. و نهایتا بازار کوچک شده ارز آزاد را در 3000 تومان ثابت نگه دارد.

اما اگر نرخ تعادلی مدنظر اتاق، برای دلار بیش از 3000 تومان مثلا X تومان باشد، در ادامه چند روز تعلیق مثل دیروز و امروز پیشبینی میشود. سپس به دلیل ثابت ماندن نرخ اتاق، معاملات بازار در حدود 3400-3500 رونق نسبی خواهد گرفت، و سپس اتاق ضمن توسعه حوزه عرضه ارز، با شیبی کم نسبت به افزایش نرخ دلار اتاق به سمت X اقدام خواهد کرد. طبعا، بازار آزاد از این نرخ جلوتر حرکت خواهد کرد. نهایتا اتاق با توقف نرخ خود در نزدیکی نرخ X، برای کاهش قیمت بازار به نرخ X و حرکت آرام نرخ اتاق به نرخ X و تثبیت در آن قیمت تلاش خواهد کرد.

از آنجا که "حرکت تدریجی" از شروط اساسی حصول اهداف اتاق است، لذا ممکن است این فرایندها زمانبر باشد و همچنین امکان بروز نوسانات شدید، کاهش یابد. مساله ای که مسئولان نزدیک به اتاق هم به آن اشاره میکنند و انتظار صبوری جهت تحقق کامل اهداف اتاق را دارند!

تا ببنیم چه میشود :-)

(چنین تحلیهایی مسئولیت سنگینی را بر دوش میگذارد، لذا جهت سبک کردن این بار تاکید کنم که اینها همه تحلیلها و تفسیر شخصی از اخبار و شواهد است، و ممکن است درست نباشد).